część III
*** Jemen Południowy *** part three |
Jedyna szosa z doliny Hadhramout do
cywilizowanego świata prowadzi na południe - na wybrzeże - do portu Al-Mukalla.
Publiczne autobusy i zbiorowe taksówki wyruszają z Say'un wcześnie rano. Ci, którzy
pokonują trasę wynajętym landroverem mają szansę przejechania sporego odcinka
przebiegającą równolegle do szosy tzw. starą drogą - szutrówką biegnącą przez
malownicze arabskie wioski - w niektórych zobaczyć można pozostające w częściowej
ruinie dawne pałace saudyjskich wielmożów... |
|
Jedyny
autobus z Say'un do Mukalli ma wyruszyć o 6.00 więc przezornie wychodzę z mojego
hoteliku już o 5.30. Autobus jest. A obok - konkurencyjna zbiorowa taksówka, której
kierowca zapewnia, że za tą samą cenę (400 riali) z nim dojadę szybciej. -Aywa,
tammam! Zgoda! Pierwsze dwie godziny jazdy mijają mi szybko - gapię się przez okno na
górskie krajobrazy jak z amerykańskich westernów. Potem karkołomny zjazd
"agrafkami" w dół i pusta, spalona słońcem równina. Szosa jest dosyć
ruchliwa. Jadą i ciężarówki i auta osobowe wyładowane Arabami. Każdy szanujący się
miejscowy podróżny albo trzyma w garści "kałasznikowa" (tu proszę panów
nie potrzeba zezwolenia na posiadanie broni) albo ma wynajętego chłopaka, który nie
dość że ma tradycyjną "dżambiję" zatknietą za pas nie rozstaje się z
bronią palną - nawet na postoju... Po pięciu godzinach jazdy na horyzoncie wśród
piasków pojawia się długo oczekiwany błękit oceanu - dojeżdżamy do Al - Mukalla! |
|
|
|
|
Znajduję
nocleg w przyzwoitym hoteliku Al Madina - za jedne 1000 riali. Rozciągnięte wzdłuż
brzegu miasteczko może się podobać. Jego najstarsza część leży na półwyspie (na
zdjęciu - na wprost). Sędziwi staruszkowie grający na ulicy w domino i popijający
codzienną herbatę z mlekiem zapraszają do towarzystwa. I choć rozmowa nam się nie
klei (ja nie znam arabskiego, a oni - angielskiego) to nie mam wątpliwości, że to
sympatyczni i życzliwi ludzie... |
| Poranek. Do
meczetu dość daleko, ale megafony mają tu takie, że gdy mułła po raz pierwszy
zaczyna śpiewać gdzieś o 4.00 to chyba nawet umarli przewracają się pod swoimi
muzułmańskimi nagrobkami... Wiem, że jedyny autobus do Adenu wyrusza o
6.00. Odnajduję go bez trudu. Miejsce jest, tylko zabrać nie chcą! - Ty
ferendż-obcokrajowiec musisz mieć zezwolenie z policji! Radiowóz odwozi mnie na
posterunek z bosonogim wartownikiem przy drzwiach. Policja jest (śpi na własnym biurku).
Zanim się obudzi autobus odjedzie. - Malesz! Nie przejmuj się! Siadaj! O
ósmej przyjeżdża furgonetka. Na skrzyni montują wielki karabin maszynowy. Pod niego
rzucają mój plecak. Jedziemy! Za nami dwa landrovery z bogatymi turystami.
Malownicza szosa wzdłuż wybrzeża prowadzi nas aż do Bir Ali. Tu wysadzają mnie na
posterunku, furgonetka wraca. A ja? Insz Alach! Będzie jak Allach zechce! Do Adenu
wciąż ponad 600 km. Żar z nieba. Ruch na szosie żaden... Przygoda?! |
|
|
|
|
Ten dzień
był bardzo długi i pełen emocji. Wygladało już na to, że przyjdzie mi nocować na
posterunku w Bir Ali gdy policyjnym radiowozem przyjechał synalek jakiegoś wysokiego
oficera. Za łapówkę ("na benzynę") zgodził się mnie zabrać.
Myślałem optymistycznie, że do Adenu, ale wywalił mnie i mój plecak na drogę już w
Habban. Dzięki temu miałem okazję choć z dala sfotografować to piękne, oryginalnie
zabudowane miasto... |
|
|
Habban (obok) zawdzięcza swoją urodę także wspaniałej
górskiej scenerii roztaczającej się wokół miasta... Potem był
przekupiony prezentem kierowca mikrobusu i uzbrojeni żołnierze eskorty w samochodzie
(dla mojego 'bezpieczeństwa"). Zmieniali się na kolejnych posterunkach, a każdy
wysiadając żądał 200 riali honorarium... (jakoś się wyłgałem z pomocą
współpasażerów dla których te 200 riali to też całodzienna dieta). Na każdym
posterunku zapisywali długopisem na przedramieniu: "Bolanda - łached" (Polska
- 1 szt). W Adenie byłem o 23.00. Allach Akbar! |
Aden.
Jeszcze jedna z tych egzotycznych nazw, nam kojarząca się przede wszystkim z brytyjską
kolonią. Po Brytyjczykach, w czasach rozbicia Jemenu Aden był stolicą Jemenu
Południowego ("Ludowego"). Miasto jest rozległe i prawdę mówiąc turyście
ma niewiele do zaoferowania. Jedyną bodaj ciekawostką są cysterny Tawila (na zdjęciu
obok) zlokalizowane na zboczu góry Dżebel Shamsan. Metryka obiektu sięga podobno 427
roku przed nasza erą. Jest to zespół 18 kaskadowo położonych zbiorników do
gromadzenia wody, częściowo wykutych w skale i używanych przez kolejnych władców tych
terytoriów. Mieszczą podobno aż 45 milionów litrów... Aby dostać sie do
cystern trzeba było z dzielnicy Sheikh Othman, gdzie nocowałem i gdzie skupione są
stacje autobusów przejechać zbiorową taksówką za 30 riali do starej dzielnicy
Crater... Do cystern trzeba dojść pieszo - jakiś kwadrans ulicą lekko pod górkę. |
|
|
|
|
Crater to
bardzo zaniedbana, stara, kolonialna dzielnica. Wczesnym rankiem znaleźć tu można
między innymi kilka meczetów, kościoły i... setki ludzi śpiących na kartonach
wprost na ulicy. Aden jest ekonomiczną stolicą Jemenu (port, rafineria
nafty), 350 tysięcy mieszkańców i uniwersytet, ale bieda tu większa niż w Sanie...
Gdyby nie był węzłem komunikacyjnym turyści pewnie by go chętnie omijali... |
|
|
Z Adenu trasa
mojej wędrówki prowadziła do Ta'izz. Jak się znajduje transport? Pytasz
recepcjonistę o postój zbiorowych taksówek. Tłumaczy. Wydaje ci się, ze rozumiesz.
Ruszasz z plecakiem na grzbiecie. Po 5 minutach marszu koszula pod plecakiem jest
kompletnie mokra. Pot kapie z czubka nosa... Jest w końcu postój. Jest grat,
który pojedzie do Ta'izz. Teraz właź do środka i płać z góry 400 riali. Spływaj
potem przez następne kwadranse siedząc pod blachą z ciasno podkurczonymi nogami i...
czekaj. Jak będziesz miał szczęście to taksówka po pół godzinie się zapełni
(jakieś 9 osób plus bagaż) i ruszymy do celu. Hurra! |
| Ta'izz
leży wśród wysokich gór, na wysokości 1400 metrów. Upał tu już tak nie dokucza...
Główna ulica - Nassera to wspina się, to zbiega po wzgórzach. Ale jeśli tylko ją
zgubicie to orientacja w krętych, bocznych uliczkach może być utrudniona. Polecam wam
hotelik Shamsan ze wspaniałym widokiem z pokojowych balkonów - za pokój z
łazienką, TV i wiatrakiem biorą tu 1200 riali. Ta'izz był w pewnych okresach stolicą
Jemenu. Ostatnio - w latach 1948-67. Atrakcją miasta jest tutejszy suk czyli targ
rozpoczynający się za starą bramą Bab al Kabir. Suk jest niewielki, ale barwny, a
brak turystów przydaje mu tylko kolorytu. Są tu warsztaty krawców, szewców,
srebrników, garkuchnie serwujące typowe dania. No i oczywiscie kramy w których
sprzedają zielone listki qat-u. Ten, który rośnie na stokach okolicznych wzgórz cieszy
się wyjątkowo dobrą opinią. Chcesz sobie pożuć? Żuję. I zerkam na
kobiety w kramach. To zupełne novum. Bo w całym Jemenie handlują tylko
mężczyźni... |
|
|
|
|
A tu baby i
do tego bez zasłon na twarzach, co pozwala stwierdzić, ze rzeczywiście mają na
policzkach tatuaże. Najciekawszym obiektem do zwiedzania jest stojący powyżej suku
biały meczet al-Ashrafija z XVI wieku. Na schodkach meczetu dopada mnie arabski wyrostek.
-Pokażę ci wnętrze meczetu! Nie mówi oczywiście o wynagrodzeniu, ale ja - stary
tramp widzę w jego oczach, że myśli o pieniądzach... Najpierw oglądamy za zapleczu
grobowce fundatorów: Ashrafa I i II. Potem przez otwarte na chwilę boczne drzwi meczetu
mogę przez próg popatrzeć na wyłożoną kobiercami salę modlitewną, ozdobioną
stiukami i arabskimi hieroglifami... |
| Dzień
ostatni... Umarłego by obudzili, gdy kilka minut, po czwartej, jeszcze zupełnie po
ciemku wyśpiewują "Allach Akbar" - na raz z kilku konkurujących
ze sobą minaretów... A wzmacniacze mają dobre - pewnie japońskie! Najgorsze jest
to, że właśnie o tej porze panuje tu przyjemny chłodek i najlepiej się śpi... Przyszła pora powrotu do Sany. Na stacji autobusów na
peryferiach Ta'izz znaleźli dla mnie ostatnie miejsce w busie - za 500 riali. Potem
musiałem jeszcze dopłacić 20 za umieszczenie plecaka w bagażniku.
Jedziemy. Przez malownicze doliny i góry, wśród osiołków, furgonetek toyota i
wielbłądów... Katkusy i agawy na zboczach... Współpasażerowie troskliwie
opiekują się swoimi zakwefionymi "habibi". Na sąsiednim siedzeniu mam
sympatycznego dziadka, który na postoju chętnie pożyczy mi swoją broń i swój zawój,
abym mógł sobie zrobić pamiątkowe zdjęcie na tle potrzaskanych szyb autobusu. Voila!
Ale gawiedź miała uciechę! |
|
|
|
|
Więc jak to
jest z tym bezpieczeństwem turystów w Jemenie? Otóż troska władz o turystów
przybiera tam wręcz karykaturalne formy. Do tego stopnia że... utrudnia poruszanie się.
Wszędzie posterunki, kontrole, rejestracja... Nie, na odludzia samotnie nie ma się
co pchać. Poza tym nie przejmowałem się zbytnio - bo jak będą chcieli was porwać, to
i tak porwą... A sam Jemen - kraj życzliwych ludzi - chwilowo jeszcze na
szczęście omijany przez hordy turystów zdecydowanie Wam polecam, jako jedno z
najciekawszych miejsc w Oriencie... Wojciech Dąbrowski |
 |
|
Powrót do relacji z Czwartej Podróży Dookoła Świata (końcówka trasy) |
| O moich wcześniejszych podróżach dookoła świata i spostrzeżeniach
dotyczących organizacji takich dalekich podróży możecie przeczytać na osobnej
stronie: DOOKOŁA ŚWIATA |